Aileu -24 Outobru 2023, Dezenvolvimentu seitór Agrikultura jerál ne’ebe maka eleva rendimentu no hasa’e produsaun durante ne’e primadona liu mak ortikultura, Tanba kuaze agrikultór sira iha Munisipiu ne’e kuda modo.
Diretór Diresaun Servisu Agrikultura Munisipiu Aileu, Joaõ dos Santos, ba ekipa Departamento Informasaun MAPPF nian katak, atividade ortikultura iha Aileu kuaze numeru ás liu kompara ho atividade sira seluk hanesan iha area pekuária, plantasaun kafé.
Diretór salienta, primeiru tanba klima ne’e mak fó vantajen makas liu no agrikultór sira iha Aileu sira asesu ba kuda modo no depois lori ba merkadu durante ne’e ida ne’e maka lao hela iha munisipiu ida ne’e. neduni Husi diresaun agrikultura munisipiu Aileu mós iha planu atu fó prioridade ba area ortikultura atu promove no liliu iha produz modo sira.
“Iha tinan hirak liu ba ita-nia agrikultór sira Produz modo uza Sistema tradisional no depois mai fali ami haree no tenke lori sira sai husi Sistema ne’e tanbá produsaun modo ne’e ninia demanda boot loos, konforme nesesidade iha Dili presija entaun Agrikultura Aileu introduz Tekniku foun sira liu husi estenxionista no ofisiais sira lori ona sira sai husi Sistema tradisionál hodi ba implementa sitema tunel. Uluk iha munispiu ita tau ona Sistema green house, maibe ita- nia agrikultor sira seidauk preparadu, entaun sira seidauk apar ho Sistema green house barak failla”. Tenik Nia
Nia hatutan, Iha minisipiu ne’e kuaze agrikultór barak mak uza ona Sistema tunel ne’e di’ak hodi asegura produsaun modo iha tempu udan. Tanba agrikultor idak-idak bele implementa uja Tunel ou bele apar Sistema ne’e no sira balun iha kbi’it bele sosa plastiku no instala rasik tunel refere. tanba kuaze maioria agrikultór sira ne’ebé asesu ba natar iha tempu bailoro natar sira la uza entaun sira planu bele kuda modo iha natar no balu uza tunel no balun kuda iha area livre de’it.
Tinan ne’e orsamentu munispiu nian apoiu tunel ba grupu haat (4) kada postu estabelese tunel ne’ebé ho nia medida metro 50x6 ne’e di’ak no agrikultór sira kontente loos tanba ne’e pakote ne’ebé permanente ne’e husi munisipiu maka halo iha Aileu Vila, Lequidoe, Remexio no Laulara postu haat ne’e ita tau ba pilotu.
Neduni dadaun ne’e Aileu vila konesidu ona uza tunel, maibe postu tolu iha minispiu ne’e maka seidauk asesu ba Sistema uja tunel, entaun DSAM alerta tan para agrikultór sira iha koñesimentu ba Sistema foun ne’e para habelar tan Sistema ne’e hodi asegura produsaun modo iha tempu udan.
Kona-ba merkadoria konforme agrikultór sira kompradores sira aseita folin ne’e sira desidi entaun transaksaun mosu iha ne’eba, agrikultór bele fa’an sira -nia produtu ne’e Agrikultura Aileu la interven sewanhira interven ne’e ita kontrola ona sira- nia produtu folin, tanba investimentu ne’e grupu no invetsimentu privadu, kompradores mak iha negosiasaun oinsa deside folin, hosi parte Agrikultura la deside maibe Agrikultura nafatin fo asistensia nune’e produsaun ne’e iha nia sustentabilidade.
Iha Aileu kompradores barak la mai rejista iha DSAM maibe ami haree movimentasaun Agrikultór la lori modo ba Dili, kompañia sira maka sosa dereta, ne’ebé ita iha esperansa katak produtór sira nia produtu ema sosa duni no rezultadu hosi atvidade ne’e bele sustenta sira-nia moris.(Elis)
