Ermera-Projetu (CALIP) servisu hamutuk ho Dirasaun Nasionál Extensaun Agrikultura (DNEA) vizita ba atividade grupu Kafekultór sira ne’ebe maka tuir ona treinamentu husi tekniku estensionsista sira konaba oinsa kolleta kafé no prosesamentu husi CALIP. Atividade ne’e hala’o iha loron 15/06/23 kobre ba iha Suku tolu hanesan Aufu, Katrai Leten no Katrai Kraik Posto Admnistrativu Letefoho.
Tuir Project Maneger Lourenço Borges Fontes esplika katak, Ekipa husi CALIP hamutuk ho Diretór DNEA vizita grupu Kafekultór sira ne’ebe maka tuir hela treinamentu konaba kolleta no prosesamentu Kafé husi Extensionista sira.
“treinamentu ne’e atu hanorin kafekultór sira kona ba maneira ne’ebe diak hodi kolleta kafé, tanba kualidade kafé laos depende de’it ba makina ne’ebe maka diak, maibe factor importante ne’e hare liu hahu husi kolleta kafé iha to’os laran, maneira ku’u kafé tenki hili deit kafé ida ne’ebe tasak ou mean labele kahur kafé mangal ho kafé tasak, se wainhira hamutuk maka sei afeita ba kualidade no kontidade kafé.”katak Project Maneger Lourenço
Iha fatin hanesan extensionista sucu Aufu Rui Albertu Maia hateten katak, CALIP hanesan parseiru ho MAP no sira nia programa ne’e diak tebes tanba bele ajuda ona grupu kafekultór sira liu-liu iha Sucu Aufu Aldeia Manukata leten oinsa atu bele kolleta kafé ho didiak.
Nia akresenta grupo ida iha ninia membru 26 no agora dadaun sira tuir hela formasaun, CALIP nia programa ne’e primeiru halo uluk rehabilitasaun kada membru grupu nia kafé ema ida tenki hektar 1, maibe iha tinan ida ne’e progarama tarde entaun foin realiza iha membru nain hitu (7) nia to’os.
Nia esplika, maneira ku’u kafé ne’e faze primeiru tenke ku’u kafe ne’ebe maka tasak, segundu tenke hili tasak tau ketak matak tau ketak hafoin hoban ba be’e, no hare ida ne’ebe maka namlele hasai tau ketak dulas ba makina depois de dulas hili ninia kulit hasai ketak husi makina halo mos, depois halo frementasaun ba kafé hoban iha be’e sentimu metru2 be’e iha kafe nia leten hoban to’o 24oras ne’e kompara ba rai manas se karik ba rai malirin durasaun to’o 32 oras hafoin fase to ninia mucus ou lendir sira ne’e mo’os habai iha hadak leten no hare maran ona hafoin halo’ot ba iha armajen. Kafé labele tau iha rai tenki tau iha fatin seguru no mos livre husi kimika ruma prosesu sira ne’e hotu maka garante kualidade kafé hodi lori ba to’o iha merkadoria.
Nune’e mos Chefe Grupu Loriku lian Carlos Da Conceição Soares iha Sucu katrai Karaik informa katak, sira nia grupu ne’e hari kedas iha tinan 2012 mai to’o agora, iha tinan 2022 foin maka hetan apoiu husi Projetu CALIP ne’ebe maka foin suporta sira nia grupu. Sira nia grupu ne’e hahu lao ho voluntariu de’it seidauk hetan apoiu ruma husi parte entidades balun maibe agora sira bele hetan ona apoiu husi projetu CALIP hodi hala’o sira nia atividade ne’ebe maka sira iha.
