Dili-Membru Konsellu Nasionál Soberania Seguransa Ai-Han Timor Leste (KOSSANTIL) hala’o enkontru hodi prepara  ba  loron Ai-Han Mundial nian ne’ebe maka sei komemora iha fulan Outobro mai.

Membru hirak ne’e kompostu husi Ministério sira hanesan; Ministério Agríkultura e Peskas (MAP) Gabinete Primeiro Ministro (PM) Ministério Educação (ME) Ministério Solidariedade Sosial e Incluzaun  (MSSI) Ministério Saúde (MS)Ministério Turizmu COmersiu Industria e Ambiente (MTCI) no Ministério Finanças (MF) no mos ajensia Nasionál no Internasionál. Enkontru ne’e hala’o iha loron Quinta (18/08/22) iha Salaun MAP Comoro.

Iha intrevista Diretór Jeral Cooperação Dezenvolvimentu e Institucional (CDI) César José da Cruz esplika katak, objetivu husi enkontru ida ne’e atu halo preparasaun ba komemorasaun aihan Mundial ne’ebe maka sei komemora iha fulan Outobro mai, tanba ne’e maka ohin membru KONSSANTIL hotu hotu hamutuk iha ne’e atu bele fo hanoin oinsa maka komemora loron aihan mundial iha fulan Outobro mai.

“Agora dadauk ami sei diskuti hela oinsa tau Tema ba iha komemorasaun ba loron Aihan Mundial ne’e rasik, ida ne’e hanesan mos primeira reuniaun atu bele tau hamutuk ideia esperiensia ho buat ne’ebe maka ita atu koalia no saida maka ita atu halo durante komemorasaun loron aihan Mundial ne’e rasik. Orasamentu mos agora sei diskuti hodi hare, sei husu ba linhas Ministériais sira no mos parseiru Nasional no Internasinal hafoin ita deside hodi hare atu komemora iha ne’ebe.” Tenik César

Ita mos komemora bebeik ona, maibe husi Gabinete PM katak oinsa sira ne’ebe maka iha area rurais bele senti mos komemorasaun ida ne’e .Iha reuniaun ide ne’e ita bele foti mos desizaun atu diskusaun ne’e bele implementa no bele susesu iha ita nia komemorasaun loron ai-han Mundial ba tinan ida ne’e.

Nia informa, MAP nia kna’ar lolos maka tenki hasa’e produsaun produtividade no mos aihan ne’ebe maka bele suporta atu ema bele han bosu. Maibe Saudavel ne’e mos tenki liga ba Ministério Saúde, MS maka tenki hatene nutrisaun ou lae, MAP mos iha nia servisu ida oinsa maka atu hare aihan sira ne’e bele halo ou hetan valor diak liu iha ninia ingridente hanesan ita koalia konaba proteina carbohidrato minerais buat hirak ne’e hotu tenki liga ho servisu Ministério Saude no mos Ministério Edukasaun.

Iha fatin hanesan  Asesór PM Ai-han Nutrisaun Filipe da Costa  Informa katak, loron ai-han mundial ne’e loron ida ne’ebe maka importante, tanba ai-han ne’e bele liga ba buat hot-hotu liu-liu ba ekonomia no fo rendimentu ba ita, se ita transforma ai-han ne’e hanesan empreza ida, liu hosi ai-han ne’e mos bele reduz númro malnutrisaun iha Timor-Leste ne’ebe oras ne’e as tebes, segundu ai-han mos liga ba ita nia saúde, maibe malnutrisaun nia kauza ida mak hahan ne’ebe la tuir padraun nutrisaun, maibe hahan mos bele kria ambiente ne’ebe fresku sai matak diak, entaun prinsipiu ou espiritu tolu ne’e maka gorverno halo dadaun preparasaun atu komemora loeon aihan Mundial ne’ebe maka sei selebra iha Fulan Outobro mai.

“Enkontru Membru KONSSANTIL maka hala’o iha nia fatin ida ne’e hodi koalia kona-ba pasu importante sira ne’ebe maka ita atu halo hodi to’o iha loron ai-han mundial ninian, ami espera katak, liu hosi enkontru ida ne’e bele prepara ekipa interministerial ida ne’ebe diak no prepara planu implementasaun no celebrasaun ne’ebe mak diak atu nune’e povo, Governu no parseiro dezenvolvimentu sira mos sente katak, ita nia servisu durante tinan naruk ne’e ninia lalaok ou ninia impaktu ne’e to’o iha ne’ebe, tema sei liga liu ba oinsa ai-han diak ba ita nia ekonomia ba ita nia saúde nune’e mos ba ita nia ambiente.” Katak Filipe

Nia informa, Malnutrisaun ida kroniku ne’e reduz kiik, ita nia hakarak ne’e reduz bo’ot tanba ita nia ambisaun ida hanesan nasaun primeiru ita  nia planu estratejia to’o tinan 2030 ne’e Timor-Leste tenki livre ona hosi forma hot-hotu malnutrisaun nian, ita mos adere ona ba Objetivu Dezenvolvimentu SUstentavel (ODS) mos deahn katak, to’o 2030 ne’e ita tenki atinje ona ai-han seguru no nutrisaun ne’ebe maka diak, entaun ita hela tinan walu ho pregresu no mudansa ne’ebe kiik ne’e dalaruma ita tenki esforsu liu tan, atu esforsu ne’e saida maka ita presiza halo, ita tenki kosolida ita nia rekursu sira.

Entretantu Membru sira husi KONSSANTIL maka hanesan ; Ministério Agríkultura e Peskas (MAP) Gabinete Primeiro Ministro (PM) Ministério Educação (ME) Ministério Solidariedade Sosial e Incluzaun  (MSSI) Ministério Saúde (MS)Ministério Turizmu COmersiu Industria e Ambiente (MTCI) no Ministério Finanças (MF) no Parseiru Dezenvolvimentu sira maka hanesan WFP,WHO,FAO,Mercy Corp,OXFAM,Word Vision, crs, Adra, JICA, Coica, TOMAK, GIZ, Uniaun Eiropeia no mos Austrália. (Tyfa)

VISITA IHA  KANAL YOUTUBE (MAP-NEWS)

https://www.youtube.com/watch?v=HcB5blhZXhU