Viqueque-Ministériu Agrikultura e Pescas (MAP), liu hosi Diresaun Jerál Agrikultura no Diresaun Nasionál Agrikultura e Hortikultura hala’o Lansamentu Kuda haré iha Demo-area 120 ne’ebé mak utiliza Adubus Organiku Poc Nassa, Super Nassa no Harmonik ba primeiru époka ho objetivu uza adubus ne’e bele hasa’e Produtividade Produsaun ne’ebé di’ak tebes, iha irrigasaun Bebui (Uaitame) Postu Administrativu Uatulari.
Aktividade ne’e ofisialmente lansa hosi Sekrétariu estadu Pescas, Elídio de Araujo, iha loron Quita Feira, (26/05/22).
Sekrétariu estadu Pescas, Elídio de Araujo esplika katak, tuir planu lansamentu kuda haré hektares120, maibé liu mós hektares sanulu nune’e aumenta ba hakteres 130, ne’ebé mak uza Adubus Poc Nassa, Super Nassa no Harmonik tuir dadus katak, ita uza adubus sira ne’e sei hetan resultadu di’ak no nia produsaun sa’e ba toneladas 6 por hektares.
Nune’e Timor-Leste independensia ita nia rai sira ne’ebé mak produs haré hamutuk 21 mil hektares, depois de 2021 ita atinje ona 30 mil hektares. Tinan ida ne’e ita nia produsaun sa’e tan 38 mil hektares, agora daudaun ne’e sei difisit hela tanba ita nia konsumu nasionál hamutuk 138 mil toneladas no agora ita foin atinje 72 mil toneladas, se ida ne’e mak ita halo tinan ida ita bele kuda dala rua signifika katak, ita bele hasa’e ita nia produsaun, se wainhira maka ita hasa’e ona ita nia produsaun mak importasaun fos hosi rai liur mai ita nia rai sei reduz. Hateten Elídio
“Governu liu hosi meius oioin ajuda ona ita nia komunidade sira, halo irrigasaun no hadia irrigasaun. Planu atu bele halo tan irrigasaun, objetivu atu nune’e bele hasa’e ita nia produsaun ne’ebé iha, husu ba komunidade sira atu bele badinas nafatin no utiliza apoiu sira ne’ebé mak governu ajuda ne’e”. Tenik Elídio
Nune’e mós Xefe Departementu Mekanizasaun Produsaun Alimentar e Post Kolleta, Suzana Constansia Vilanova esplika, objetivu kuda haré ne’e atu promove nafatin no introduz ba ita nia natar nain sira, tanba ita seidauk hasa’e produsaun ba area boot sira, tanba ita foin introdus ba tinan tolu no ita hahu iha tinan 2018 hamutuk haktares 18 iha munisípiu tolu hanesan, Baucau, Manufahi no Bobonaro.
Tanba ne’e, ita koko ba nia resultadu di’ak no sa’e ba toneladas 6 por hektares, ita kompara la uza adubus nia resultadu 2,5 no uza adubus ne’e la uza adubus kimiku (anorganik), nia resultadu ne’e 3-4 toneladas por hektare maibe adubus poc nassa, super nassa, harmonik nia produtividade sa’e ba toneladas 8 iha Munisípiu Manufahi, ida ne’e mak ita hakarak introdus ba komunidade no natar nain sira iha territoriu tomak. Esplika Xefe Suzana
Iha sorin seluk Administrador Postu Uatulari Januario Soares, hato’o agradese MAP tanba hanesan motivasaun ida ba agrikultór sira bele desenvolve diak liu tan, tanba agrikultura ne’e servisu ida ne’ebe mak todan. Durante tinan ida kolleta dala ida, maibe agora modernizasaun entaun bele kuda dala rua nune’e ita nia produsaun ne’e sa’e.
Nune’e mós Estensionista postu administrativu Uatulari, Ana Maria Soares, agrikultór nia kooperasaun lao di’ak no sira mós presiza duni adubus ka aimoruk poc nassa tanba aimoruk ne’e organik la estraga rai no di’ak ba ita nia natar no produsaun hare.
“iha Area 110 hektares ba irrigasaun Bebui de’it, iha area seluk hanesan Babulu, Beisoru, Matahoi, Makadiki ne’e seidauk konta, tanba irrigasaun ida agora ami uza ba adubus poc nassa ne’e iha Bebui, Iha grupu haat (4) mak uza adubus poc nassa mak hanesan grupu asosiasaun fini Comersial, grupu joventude, ne’ebé mak suporta mós hosi MAP .” Ana salienta
Alende ne’e Mós Xefe grupu Afloicai Martino de Fatima hato’o, apresia ba Ministériu Agrikultura e Pescas, liga ba oinsa atu utiliza adubus organika Poc Nassa, Super Nassa, Harmonik nia vantajen para oinsa bele hasa’e ita nia produsaun haré no esperensia ne’ebé ami iha katak, ne’e hatudu nia resultadu di’ak tebes.
Hafoin remata lansamentu kuda haré uza audubus ne’e, Sekrétariu Estadu Peskas Elidio de Araújo ho Komitiva vizita Mós Sentru Revitalizasaun Dezenvolve Parke Eco Agro Turismo iha Ratau-Watulari Viquque, no lansamentu refere hetan seguransa maximu hosi PNTL Munisípiu Viqueque.
VISITA IHA KANAL YOUTUBE (MAP-NEWS)
https://www.youtube.com/watch?v=LFPLLwGBjj0
