Díli-Ministériu Agríkultura e Pescas (MAP), Liu hosi Diresaun Jéral Cooperasaun Dezenvolvimentu Instituisionál (CDI), hala’o enkontru ho Diretór no Staff Tekniku balu husi Ministériu Administrasaun Estatal (MAE), ne’ebé hanesan mós Grupu Tekniku InterMinistérial (GTIM) hodi halo diskusaun kona-bá preparasaun hosi (MAP) ba diploma Ministerial konjunta. Enkontru ne’e hala’o iha loron Tersa (10/05/22) iha salaun MAP Comoro.

Iha entrevista Diretór Jerál Cooperasaun Dezenvolvimentu Instituisionál (CDI) César José da Cruz esplika katak, Sorumutu ne’e ko’alia liu kona-ba oinsa maka MAP iha preparasaun ba iha diploma ministérial konjunta, nune’e mós ko’alia kona-bá kontratu administrativo inter-organiku bazeia ba decreitu lei númeru 3/ 2016 katak, kompetensia sei fó ba Munisipiu sira, tanba ne’e mak reuniaun ida ohin hamutuk ho Diretór no tekniku sira husi MAE hodi hatene lolos  saida de’it mak ita atu delibera ba Munisipiu sira no iha diskusaun ne’e ko’alia liu kona-bá iha kompetensia ne’ebe mak fó inklui mós rekursu humanus.

César hatutan, diskusaun ida ne’e hosi Diresaun Jéral Cooperasaun Dezenvolvimentu Instituisionál ne’ebé hanesan mós tutela ba iha membru (GTIM),  atu bele aprezenta ba iha gorverno liu husi Ministério Estatal (MAE) katak, MAP prontu atu bele delibera kompetensia, maibé presiza haree mós obstaklu sira ne’ebé mak agora ita enfrenta hela iha Munisipiu mak hanesan rekursu humanos, rekursu finanseiru.  

Tanba rekursu apoiu oinsa maka mobilizasaun liu-liu sei ita muda ita nia kompetensia ne’e, primeiru tuir ita haree kona-ba  dominiu seguransa alimentar ne’ebé mak laos MAP deit maibé presija iha mós Ministério relevantes sira seluk hanesan edukasaun, Saúde, MTCI no mós Ministériu sira seluk ne’ebé mak sei servisu hamutuk iha liñas kordenasaun kona-bá dominiu seguransa alimentar ne’e klaru ona tama iha despacho Ministérial konjunta maibé, buat barak ne’ebé mak seidauk tama ba iha ne’eba, sei hatama fila fali ba iha kontratu administrativu interorkaniku, iha dia 12 de Maiu sei aprezenta ba iha (MAE) kona-bá diskusaun ida ne’e no mós rezultadu ne’ebé mak ita atu lori ba oin.

César esplika, dezentralizasaun signifika ita sei delibera kompetensia ba Munisipiu hot-hotu, primeiru sei ita haree kona-ba agríkultura oinsa mak agríkultura hasa’e nia produtividade produsaun no mós sustentabilidade, segundu ita haree kona-ba sub-setór haat hanesan, Pescas, Floresta, Pecuaria no mós agríkultura nia prudutu ne’e rasik. Sei ita difini buat haat ne’e ba MAP,  iha sub-setor haat ne’e mak importante teb-tebes atu bele delibera no foka ba Munisipiu, tanba ne’e mak presiza iha despacho Ministérial konjunta ne’e atu ita iha liñas de kordenasoens ho Ministério sira seluk  hodi atu implementa buat sira ne’e tuir dekreitu lei númeru 3/2016. rekursu ita nia Ministériu rasik iha maibé la to’o.

Iha fatin hanesan Diretór Seguransa Alimentar, Rofino Soares Gusmão hateten katak, objetivu hosi enkontru ne’e atu halo konselidasaun ba iha atividade sira ne’ebé mak liga liu ba iha setór agrikultura nian atu liga ba iha deskonsentrasaun ba administrativa munisipal nian, ita hatene katak, iha area haat ne’ebé mak MAP kobre hela mak hanesan agrikultura, pecuaria, pescas no floresta, ho ida ne’e mak enkontru ho nivel Diretóres tekniku sira para atu halo diskusaun klean liu tan atividade ne’ebé mak ba oin sei koloka ba iha munisipiu inklui orsamentu ne’ebé mak adekuadu no mós ba rekursu humanu para atu bele, koloka ba iha munisipiu sira atu nune’e munisipiu mak sai implementadór ba iha atividade sira ne’ebé iha.

Rofino hatutan, liga ba deskonsentrasaun ne’e preparasaun atu deskonsentrasaun iha munisipiu hot-hotu, tanba ita bazeia ba dekretu lei numeru 3/ 2016 ne’ebé mak altera ona ba dala-4 ona ba ikus 54/2020 nian kona-bá deskonsentrasaun nian ho ida mak kuaze atividade hot-hotu setór hot-hotu liu-liu ohin ita foka liu ba setór agríkultura nian, iha dia 27 Abril liu ba ne’e, halo enkontru kordenasaun anivel linas ministérias liga ba asunto seguransa alimentar nian,

Tanba ne’e MAP organiza enkontru anivel diretóres nasionais, diretór jéral ko’alia kona-bá atividade, orsamentu no reskusu, ema hira ne’ebé mak ba oin ne’e dekretu lei ne’e iha ona, depois nia implementasaun presiza entaun ida ne’e mak kada setóres sira halo kordenasaun ba iha enkontru ne’e.

Rofino hatutan liu tan, orsamentu sira ne’ebé mak liga ba deskonsentrasaun ne’e bazeia ba planu ne’ebé mak Munisipiu sei halo no dadaun ne’e halo diskusaun kona-bá atividade saida mak sei desloka ba iha area ne’ebá inklui atividade sira ne’ebé mak ita desloka ba iha munisipiu ne’e ita presiza haree entermos orsamentu no mós ba rekusu ne’ebée mak atu ezekuta atividade sira ne’e.

Neduni atividade desloka hotu maibé rekursu humanu no rekursu finanseiru la iha entaun buat sira ne’e hotu lao tuir tarjeitu ne’ebe mak ita iha. Tanba ne’e faze preparasaun enkontru kordenasaun anivel diretóres sira, iha seitór haat ne’ebé mak sei kobre mak hanesan agríkultura, pecuaria, pescas no floresta.

“Enkontru tekniku liga liu ba nivel Diretóres Nasional sira hotu iha MAP inklui DG nune’e resultadu enkontru ne’e fó ona informasaun ba diretóres sira atu nune’e kada setóres determina sira nia atividade saida mak sei delega ba iha munisipiu”. Tenik Rofino

 Iha sorin seluk, staf tekniku MAE, Salvador da Costa Pinto hateten, atividade ne’e, Estatal mai hanesan membru Grupu Tekniku Permanente (GTP), ba dezentralizasaun administrativu  ne’e sei tulun grupu tekniku interministerial, signifika sei tulun DG no Diretór Nasionál sira ne’ebé mai hosi  kada liña ministériu sira sei halo deskute kompetensia sira ne’ebé mak ministériu sira ida-idak hakarak  fó ba munisipiu.

Neduni liga ho agríkultura nian kobre munisipiu 13 no MAP nia kompetensia atu fó ne’e iha parte rua hanesan agríkultura no seguransa alimentar ne’ebé liga liu ba seguransa alimentar,oinsa liga mós ba merenda eskolar ne’ebé mak higene nune’e labarik sira bele konsumu hahan ne’ebé saúdavel.

Salvador esplika, tanba ne’e bainhira MAP fó servisu rua, hanesan agríkultura no seguransa alimentar ba munisipiu sira sei fó hosi dokumentu ho dalan ida, diploma konjunta ne’e signifika ba tinan hanesan munisipiu seidauk tau osan Ministério mak haree hela no ita iha tarjeitu ba fulan Juñu ne’e ita estabelese ona diploma konjunta, entaun osan ba munisipiu seidauk preve tanba 30 Juñu mak foin fó ba Munisipiu.

 Entaun osamentu ba tinan anual 2022 nian ministério mak sei kobre hela, ba tinan 01/01/2023, munisipiu mak sei tau fali osan kompetensia sira ne’ebe mak iha, inklui mós kontratu interorganiku ne’e sei MAP fó kompetensia ba munispiu liu hosi dokumentu kontratu adminitrativu interorganiku maibé ita haree ba siklu orsamentu ne’e sempre diskusaun no estabese ba nune’e MAP bele fó ona ba munisipiu para sira preve ona osan ba tinan oin.

 VISITA IHA  KANAL YOUTUBE (MAP-NEWS)

https://www.youtube.com/watch?v=LpSUIswrj2s