Lautem-Ministériu Agríkultura e Peskas (MAP) liu hosi Diresaun Nasionál Agrikultura e Hortikultura DNAH lansa kuda ai-oan/frutikultura hanesan; Tanjeriña, Rambutan, Derok no Has (Grafting) ba Agrkultór sira iha Suku Lore 1, objetivu atu hadia no konserva reflorestasaun iha suku Lore ne’e, atividade kuda ai-oan ne’e Hala’o iha loron Sesta (22/04) iha Postu Administrativu Lore.
Iha entrevista Diretór Nasionál Agríkultura e Hortikultura Lúcio Romeu Ribeiro esplika katak, atividade lansamentu kuda ai-oan ida ne’e hetan inisiativa rasik husi Agrikultór sira liu-liu ba ita nia Inan Aman Veteranos no joven sira ne’ebe mak iha interese teb-tebes atu envolve an iha iha grupu hodi dezenvolve area agrikultura nian liu-liu ba iha Hortikultura.
“Alende lansamentu kultivasaun frutikultura hirak ne’e ita mos iha planu atu bele distribui mos fini modo ba grupo sira ne’ebe hakarak, tanba ohin ami halo observa direta be’e iha ne’eba nia volume bot teb-tebes atu bele dezenvolve mos hortikultura, tanba ita hatene katak iha suku ida ne’e agora sai mos hanesan postu admisnitrativu foun. Tuir informasaun katak, modo aifarina tahan barak maibe modo seluk laiha entaun ita esforsu liu husi tekniku protesaun das plantas e hortikultura atu bele fornese tan fini modo para bele dezenvolve iha ne’e no sira bele konsume no karik barak, sira bele lori ba iha merkadu Lautem. Hateten Lucio
Nia akresenta, agora dadauk prioridade ba iha Loré, maibe iha teritorio tomak sira presija liu-liu ba grupu sira, tanba ita lori programa ne’e ba to’o iha baze atu bele hakbesik an ba grupu sira iha baze atu nune’e sira labele depende ba Dili, tanba area potensia diak maibe konforme ita mak lori programa ba atu sira bele implementa ba iha sira nia Aldeia, Suku, Postu no Munisipiu rasik.
“sira nia aktividade iha suku ne’e rasik iha tinan lima mai ne’e bele kompleta ona liu-liu ba hortikultura, sira bele kompleta ho esforsu makas iha implementa aktividade ne’e, ami sei apoiu tuir kbi’it ne’ebe ami iha no hau optimista katak sira sei atinje programa ida ne’e. husu ba agrikultor sira katak ohin halo ona lansamentu, sei kontinua nafatin hametin sira nia resalaun no komunikasaun diak atu nune’e bele melhora diak liu tan grupu ida ne’e ba oin laos deit iha hortikultura maibe iha area seluk mos no hein katak sei dada mos joven sira hotu iha Lautem laran ne’e.” Esperansa Diretór DNAH
Iha fatin hanesan xefe suku Lore Abilio Amaral hateten katak iha nia parte nia senti kontenti tebes, tanba ida ne’e hanesan ajuda ida ba ita nia komunidade sira liu-liu ba iha komunidade agrikulturór sira hodi nune’e sira bele aproveita oportunidade ida ne’e bele kuda ai-horis ka ai-oan ne’ebe mak ohin Ministeriu fo ba sira hodi nune’e bele sustenta sira ida-dak nia nesesidade baziku iha sira nia uma laran.
Nia mos husu ba Grupu grikultor sira atu kuda ai-horis ne’ebe mak ohin ita halo ona lansamentu hodi nune’e iha futuru bele fo benefisiu ba ita nia komunidade iha suku Lore postu administrativo De-lore, tanba ida ne’e hanesan buat ne’ebe mak ita la mehi hetan maibe ita hetan ajuda husi ita nia Ministériu Agrikultura, nune’e husu ba sira atu kuidadu didiak ai-horis sira hodi nune’e bele suporta sira iha tempo tuir mai.
Nune’e mós Tekniku Senior husi DNAH Lorenço Martins esplika katak, aktividade ne’e entrega ou lansa kuda ai horis aifuan iha suku Lore-1, Nia objetivu atu konserva hodi hadia fila fali reflorestasaun. Aifuan sira ne’ebe lori mai ne’e iha veriedade 4 hanesan; Has, Rambutan, Derok ho sabraka ne’e maka ohin ita lansa ona iha fatin ida ne’e.
Nia akresenta Tuir sasan ka lista ne’ebe mak lori mai Rambutan iha 800 pes, has iha 120 pes, maibe sei iha resto sei lori mai tan hanesan Derok iha 350 pes, no Sabaraka iha 400 pes, Ai-horis hirak ne’e fahe ba membru grupu Haburas Agrikultura sira no grupo ida sei hetan 20 pessoas ba membru ne’ebe kuda ai oan sira ne’e fahe husi xefe grupo ba membru hotu-hotu hetan ida-idak hodi ba kuda iha tos .
Entretantu Xefi Grupu espika katak, sira nia grupu ne’e hari’I iha tinan 2020 no total membru 20 kompostu husi feto 10 no mane 10, grupu ne’e inisiu hari’I ne’e iha probelma barak ne’ebe sira enfrenta tanba sira la iha formasaun ruma konaba oinsa kuda ai-oan hirak ne’e, maibe tuir mai sira komesa iha kooperasaun diak ho estensionista sira iha sira nia suku no grupu ne’e hamrik metin to agora.
Nia informa, iha tinan 2020 MAP suporta ona mai ami sasan sira hanesan Paralon, fatin tau be’e ou profil 3 no tuir mai ami hetan mos apoiu fini modo no mos agora iha tan ai-oan total hamutuk 1800, kompostu husi Rambutan, Derok, Tanjeriña no Has. (Tyfa)
VISITA IHA AMI NIA KANAL YOUTUBE (MAP-NEWS)
Facebook Social Comments
