Bobonaro-Ministériu Agríkultura e Peskas (MAP), liu husi Dirasaun Nasional Estensaun Agrikola, Departementu Dezenvolvimento Programa e Metedologia Estensaun Agrikola, hala’o Eskola kampu agrikultor kona ba kuda hare tuir Sistema pratika Agríkultura diak (PAD) uza Adubus Organiku Nasa.

 

Atividade ne’e hala’o iha fatin rua, maka hanesan iha area Irigasaun Loes Suco Aidabalete, Postu Administrativo Atabae iha loron Segunda 30/8 no kontinua mos ba area Irigasaun Maliana I iha Tersa loron 31/8 iha I Suco Raifun, Postu Adminstrativo Maliana, Munisipio Bobonaro.

 

Tuir Xefe Departementu Dezenvolvimento Programa e Metedologia Estensaun Agrikola, Atanacio Cairo Bareto hateten iha nia intervista katak, Eskola kampu hanesan metodologia aprosimasaun ne’ebe ita halo molok ita atu introdus atividade kona ba komoditi sira hanesan hare, batar, modo, ikan ka animal. Ne’e hanesan metodu aprosimasaun ne’ebe ita halo hamutuk ho agrikultor sira atu bele fahe esperensia ba malu ou halo debate kona ba saida mak ita hasoru iha kampu. Fasilitador ba eskola kampo mak Estensionista sira.

 

“Objetivo husi Eskola kampu ne’e maka atu agrikultor sira bele sai espesialista ba sira nia atividade ka sira nia komoditi ne’ebe mak ita introdus ona no sira bele hatene oinsa hasae produsaun no produtividade, atu bele hasae mos nutrisaun.”hateten Atanacio

 

Nia hatutan, Eskola kampu ne’e hanesan prosesu aprendizazen non formal ida, iha buat tolu maka ita sei koalia , hanesan Rai, Agrikultor no Material. Tamba ida ne’e ita koalia kona ba komoditi hare. Iha ne’e ita atu aprende hahu husi rai, preparasaun rai, Selesaun fini, viverus, jestaun rai bokur ka kondisaun rai hanesan PH no kontiudu N P K, jestaun be’e, aplikasaun adubus. se ida ne’e ita uza Nasa entaun ita sei hatene kona ba aplikasaun adubus Nasa, Depois ita sei hatene mos kona ba tekniku Kolleta, Jestaun post kolleta no gross Margin analisis., Atividade ne’e hotu ita sei involve ema husi dirasaun ne’ebe relevante.

 

“Adubus Nasa ne’e iha oin 3 no Ita uza ona adubus baze iha faze preparasaun rai no aplikasaun tuir mai ne’e ita sei involve Dirasaun Nasional Produsaun Alimentar, tuir plano semana oin konforme ita halo desizaun hamutuk ho ita nia agrikultor iha ne’e, tantu iha Loes ka iha Maliana sei deside hamutuk loron ne’ebe maka sira disponivel para ita atu mai no lori ho ema tekniku ne’ebe kona ba adubus Nasa nian” tenik Atanacio.

 

Nia akresenta, Iha eskola kampu Faze primeru ita mai halo ona sosializasaun ho objetivo atu hetan benefisiariu ne’ebe atu sai implementador ba atividade eskola Kampo no fatin atu halo demostrasaun plot, Benefisiariu husi eskola kampu ne’e targetu ba agrikultor nain 75, kompostu husi grupo agrikultor 5 katak iha grupo ida iha agrikultor 15, iha Postu Atabae no mos Postu Maliana.

 

Ba Faze segundu ne’e ita halo atividade eskola kampu kona ba preparasaun rai, oinsa atu hatene saida mak objetivu no pasu husi preparasaun rai, Pasu selesaun fini, tekniku halo viveirus uza Paranet, kuda, jestaun rai bokur no ita mos halo pratika direta ho agrikultor sira. Atividade ba faze segundu ne’e ita involve mos Dirasaun Peskiza hodi fahe informasaun konaba nutrisaun rai.

 

Iha fatin hanesan Xefe Departamentu Solo e Nutrisaun Das Plantas, Dirasaun Nasional Peskiza, Celestino Luis Moreira hatutan katak, Rai ne’e importante tebes, rai hanesan baze fundamental ba aihoris hotu-hotu, Wainhira ita atu kuda aihoris ruma ita presiza hare kondisaun rai, atu nune’e adubus ne’ebé ita aplika ba ne’e kona tuir ita nia targeto.

 

Nia esplika, se ita lahatene halo diagnostiku ba rai maka dala barak adubus ne’ebé ita tau ba latuir nia kuantidade ikus mai afeta ba aihoris nia kresimentu, produsaun inklui ninia resido ba fali iha rai, ne’e perigozo tebes. tanba ne’e antes ita atu kuda buat ruma ita presiza halo diagnostiku no analiza hodi hare kontiudo rai, liu-liu hare husi PH hanesan indikador ida atu hatene nutrisaun iha ne’ebá, tantu makro no mikro nutrientes liu-liu makro nutrientes no NPK ita bele hatene nia menus ka liu. Sekuando nia menus entaun PH Asidu maka ita presija introduz adubus Urea, KCL ka SP36 tuir rai nia kondisaun.

 

Nune’e mos Estensionista Suco Aidabaleten, Postu administrativo Atabae Claudio Pires Martis Fontes, haktuir katak, Eskola kampu ne’e fo benefisiu liu-liu ba membru grupo sira atu bele hasae sira nia kunhesementu, hanesan ita hotu hatene uluk ita la lao ho ekipa sira husi Nutrisaun rai maibe eskola kampu ida ne’e sira husi Dirasaun Peskiza Nutrisaun rai nian mai hotu. Ida ne’e hanesan vantazen ida atu sira bele halo mudansa balu.

 

Nia mos rekomenda katak eskola kampu ne’e labele hotu deit iha tinan ne’e, tamba grupo barak mak seidauk hetan informasaun hanesan agora ne’e. ne’e duni ba oin ita hakarak mos realiza iha suku seluk.

 

Entretantu Agrikultor Romeu hateten katak husi nia parte senti kontente tebes ho programa eskola kampu ne’e, tanba lori programa foun, uluk hanesan katuas sira babain hatete dehan bainhira imi hanorin ami ne’e ami halo nanis, maibe buat ida tekniku ne’e, husi ita bo’ot sira ba hetan ema nia programa ruma diak mak mai hatutan ba ami to’os nain sira.

 

Atividade Eskola kampu ne’e hetan partisipasaun masimu husi grupo agrikultor, estenisonista no tekniku implementador Departementu Dezenvolvimento Programa e Metedologia Estensaun Agrikola no Diretor Nasional Estensaun Agrikola ho nia ekipa.