Lautem- Ministériu Agríkultura e Peskas liu hosi projeitu SAPIP entrega fundus ki’ik fase daruak ba grupu benifisiariu iha area alvu Basias hidrografikas, fundus ki’ik ba fase daruak ne’e foin mak bele entrega ba grupu ne’ebé mak hala’o atividade iha area peskas hanesan hakiak ikan bee midar maibé ba grupu ne’ebé mak hala’o ativiadade iha area hortikultura, floresta no pekuaria seidauk tanba situasaun Estadu emerjenjia ba surtu covid 19 ne’ebé mak akontense iha mundu global.
Sekjen MAP nuda’ar mós diretór ba projeitu SAPIP, César José da Cruz iha nia Intervista hateten katak, tuir nia haree programa ne’ebé mak grupu sira implementa ne’e iha ona progresu ba fase primeiru no iha fase daruak ne’e ita entrega fundus ki’ik ba grupu sira ne’ebé mak implementa ativiadade peskas hanesan hakiak ikan bee midar maibe iha sira seluk seidauk bele entrega apoiu orsamentu maíbé ita fiar katak situasaun estadu emerjensia ne’e remata PO munisipiu hamutuk ho MAP munisipiu bele aselera lalais sira nia proposta ba fase daruak ne’e atu nune’e bele hetan apoiu orsamentu ba fase daruak nian, atividade ne’e hala’o iha loron tersa (12/5) iha postu administartivu luro.
Orsamentu ne’ebé projeitu sapip apoiu ne’e, bazeia ba proposta ne’ebé mak grupu sira hatama, Apoiu iha fase dahuluk ne’e hahu ona ho kontrusaun no fase daruak nian ne’e sira bele ona implementa sira nia atividade hanesan hakiak ikan bee midar nian, e ohin ita aporveita husik ikan oan iha kolan ne’e ita hein katak iha fulan outobru ho novembru tinan ne’e bele koilleta ona no bele fa’an iha merkadu
Nia hatutan, Atividade ne’ebé mak grupu sira halo hanesan hakiak animal, kuda modo no hakiak ikan bee midar ne’e hatudu katak sira bele moris ho atividade refere tanba liu hosi atividade ida ne’e bele ajuda tebes sira nia ekonomia iha baze. Liu hosi apoiu sira ne’e tenki produs barak liu tan labele koilleta dala ida hotu ona maíbé tenki kontinua atu bele sai modelu ba agrikultór sira seluk atu bele esforsu an iha area agrikultura, pekuaria peskas inklui floresta.
Area Basias hidrografikas iha Raumoco Munisipiu Lautem liu hosi atividade grupu sira ne’e sai modelu ba basias hidrografikas sira seluk tanba apoiu orsamentu ne’e sira bele produs seguransa alimentar barak atu nune’e, bele apoiu hahan kualidade diak ne’ebé mak produs rasik iha rai laran ba merenda eskolar, PNTL no FFDTL sira mós bele asesu produsaun hosi atividade hirak ne’e neduni ita presija tau liman hamutuk hodi bele servisu maka’as liu tan atu bele produs barak.
“ Grupu benifisiariu sira ne’e hetan apoiu fundus ki’ik hosi projeitu SAPIP ne’e tuir fase por fase atu nune’e ita bele haree oinsa ninia progresu ba iha produsaun ne’e tama ona iha merkadu maibé karik grupu balun mak laiha progresu labele hetan tan apoiu tuir mai no sira mós impende grupu seluk atu bele hetan apoiu neduni ha’u husu ba grupu sira atu bele mantein nafatin hodi servisu hamutuk atu bele hetan rezultadu ne’ebé mak positivu iha futuru”.Teknia Nia
Nia salienta liu tan, Ita kria grupu para hotu-hotu bele servisu e oinsa mak sira bele hetan rezultadu sira tenki hatene nomos sira mos tenki iha kovre ba grupu neduni osan ne’ebé mak sapip apoiu tenki iha rezultadu ida ne’e mak ita bolu sustentavel katak ema sira husi grupu ne’e ne’e tenki hetan benifisiu hosi buat sira ne’e hotu ne mak prinsipal.
Buat hotu depende ba grupu no depende ba servisu hamutuk iha grupu laran no ha’u husu ba grupu sira tenki servisu hamutuk labele desamina maíbé tenki hamutuk para bele hetan rezultadu ne’ebe mak diak iha futuru.
Iha fatin hanesan, Simonia Sanches nuda’ar ofisal programa SAPIP Munisipiu Lautem hatutan katak, Projeitu sapip apoiu fundus ki’ik ne’e ba iha posto administrativu 2 mak hanesan luro no lautem, estabelesementu grupu iha postu administrartivu rua hamutuk sia, grupu nen iha postu administrativu Luro no grupu tolu iha Lautem. Total orsamentu ba grupu sia ne’e kuaze 40 mill dolares Amerikano ne’ebé mak apoiu ona ba fase dahuluk ba grupu benisfisiariu hamutuk 14 iha suku alvu 9, fase daruak ne’e 20 mill ital. maíbé foin grupu tolu mak bele asesu no grupu sira balun seidauk depoisde situasaun estadu emerjenjia remata grupu sira ne’e bele hetan ona apoiu fundus ki’ik ba fase daruak nian.
Etapa dahuluk ne’e ita forma grupu 22 maibé grupu ne’ebé mak asesu ona apoiu fundus ki’ik ne’e iha grupu 14 maibé grupu sira seluk seidauk bele asesu, no ita sei haree katak grupu sira susesu entaun ita bele apoiu tan grupu seluk maíbé karik grupu ida mak la hetan rezultadu ka la susesu otomatikamente grupu seluk mós sei labele asesu fundus ki’ik husi projeitu sapip tanba antes sira simu apoiu ne’e ami halo ona sosializasaun objetivu projeitu ne’e ba sira iha fase preparasaun halo proposta.
Xefe grupu toilisi Gaspar dos Santos iha postu administsrativu Luro suku Barikafa esplika katak, grupu ne’e hamutuk ema nain 15, feto 11 no mane 4. Grupu ne’e hetan ona apoiu fundus ki’ik hosi projeitu SAPIP e bele ajuda tebes sira iha area rural tanba bele ajuda hodi apoiu ami nia ekonomia uma –laran,
Durante ne’e ami hetan ona apoiu orsamentu iha fase dahuluk kuaze seis mill dolares Amerikanu ne’e ami halo preparasaun ba kolan ikan bee midar, manu luhan inklui preparasaun rai kuda modo, talas no fore rai, ohin ami hetan tan ona apoiu fase daruak nian total orsamentu kuaze mill docentus dolares amerikanu ne’e hodi sosa fini ikan no sosa hahan ba ikan, tanba ami hakiak ikan bee midar ne’e, ami bele fa’an no balun ami han atu bele hadia nutrisaun ami nia uma laran.
Iha atividade entrega fundus ki’ik ba fase daruak nian ekipa Sapip hamutuk ho ekipa servisu Agríkultura munisipiu Lautem hala’o visita direitamente ba grupu benifisiariu sira seluk hodi bele haree besik liu tan atividade ne’ebé sira halo ona e grupu balun konsege iha ona progresu ne’ebé mak diak tanba sira nia produtu balun hanesan modo, fore rai koilleta ona no grupu sira bele faan ona ba merkadu.(ES)
