Dili – Ministerio Agrikultura no Peskas ho Diresaun Nasional Estatistika (DJE) no membru komisaun Teknika halo ona aprovasaun final ba instrumentu sira ne’ebe sei utiliza iha pilotu Sensu Agrikola 2018 no Sensus Agrikola atual tinan 2019.

 Enkontru nivel komisaun tekniku ne’ebe ne’ebe relevante fasparte ba iha komisaun tekniku, bazeia ba resolusaun Governo nu. 23/2017 ne’ebe haruka. Inkontru ne’e hala’o loron kuarta –feira (14/11) iha salaun DJE Kaikoli.

 Diretór DNPEIG, Claudino Ninas Nabais hateten katak, ekontru komisaun tekniku ida ne’e hodi halo preparative no foumula quesinariu ho musika ne’ebe mak iha relasaun  ba sensu agrikultura tanba instrumentu ne’ebe mak atu uja ba sensu ne’e iha enkontru ne’ebe mak antes ne’e ita rekeomnda atu uja CAPI ho Komputador maibe iha enkontru ba dahaat ne’e troka fila- fali instrumentu hirak ne’e uja CAPI no HP Samsung Android.

Nia mos hatutan, atributu ne’ebe mak uja ba pilotu sensu no sensu atual ne’ebe mak komisaun teknika prepara hanesan, Pasta, logo, kamizola, dompin no sapeo hirak ne’e mak sei utiliza ba iha implementasaun pilotu sensu agrikultura. Presija halo aprovasaun iha nivel tekniku tanba bazeia ba rezolusaun iha komisaun diretiva no komisaun tekniku iha komisaun tekniku nia okos mak unidade sira.

Prosesu ne’ebe ita tenke lao tuir ba rezolusaun governu nian, ho ida ne’e maka ohin aprova final ba instrumentu nomos atributu sira ne’ebe maka durante ne’e ita diskuti, tanba ideias mosu husi komisaun tekniku nian para atu bele hadia liu-liu ba muzika, Logo, kamizola,dompin no quesionariu sira ne’e, sira nia ideia mos importante bele kontribui ba aban bainrua ita kaer instrumentu sira ne’e nomos utiliza atributu sira ne’e,sira mos tenke responsabiliza ba sasan sira ne’ebe maka sira uza, tanba sira mos kontrubui durante prosesu ida ne’e ida ne’e to final.Tenik Claudino.

Pilotu sensu ida ne’e importante tebes, tanba ita atu koko intrumentu hirak ne’ebe mak ita sei utiliza iha sensu atual 2019, tanba sekarik ita mak la hala’o pitolu ba sensu ita sei lahatene lolos ita nia numeradores sira aban bairua nian, neduni pilotu atu koko ita nia matenek no durasaun tempu ba implementasaun.

Iha pilotu ne’e mos atu hatene tempu hirak mak ita gasta, instrumentu hira mak ita gasta no kuiñesementu ba utilizasaun instrumentu hirak ne’e no numeradores iha falainsu kala’e no falainsu to’o iha ne’ebe, numeradores sira ba sukat toos no natar nain sira iha dili maibe sira nia toos no natar iha foho ne’e atu sukat hanusa entaun buat hirak ne’e hotu ne’eduni liu husi pilotu ne’e ita foin hatene presija gasta tempu oinsa nogasta tempu hanusa tanba ida ne’e mak pilotu sensu ne’e importante.

Sensu atual ne’ebe sei implementa iha fulan Marsu 2019 orsamentu tama ona ba iha proposta maibe seidauk aprova por volta sinco milloens, $. 5.000.000 ba sensu atual laos propoin deit husi Ministeriu Agrikultura deit maibe rezolusaun Governu ne’e maka fo dalan para Governu koloka orsamentu ne’e ba implementasaun iha sensu Agrikultura ida ne’e.

To’os no rai ne’ebe abandona sai hanesan preokupasaun durante ne’e, dala ruma ita halo istimasaun maizumenus natar ne’e abandona hektares hira, no rai hektares hira mak la uja, ita uza maizumenus por meiu sensu agrikula ne’e ita la uza ona maizumenus ita hatene ona ninia figura no ita hatene ona ninia numeru katak, agrikultores ne’ebe maka serbisu iha natar ho to’os ne’e ema nain hira, no natar ho to’os ne’e luan hira tinan ida kuda dala hira ou tinan ida dala rua ou tinan rua maka foin kuda dala ida, entaun ho intervista ba iha sensu agrikultura ne’e maka ita foin hatene lolos numeru agrikultor ne’ebe mak fiksu iha teritoriu Timor laran tomak.