Manatutu- Natarbora, Ministeriu Agrikultura e Peskas (MAP) liu husi Diresaun Nasional Formasaun Teknika Agrikola (DNFTA) servisu hamutuk ho kompania LONPING husi Governu Xina sei fo formasaun ba professor no estudante husi Eskola Teknika Agrikola Natarbora no mos estudante balun husi Eskola Teknika Agrikola Dotik hodi koalia konaba mekanizasaun total batar nian, Abertura ba formasaun ne’e ofisialmente hahu iha loron Sexta (23/06).
Formasaun ne’e sei hala’o durante loron tolu nia laran, depois de formasaun remata sei kompleta mos fahe sertifikadu ba formandu sira.
Tuir Secretariu Jeral MAP Cesar Jose da Cruz hateten iha nia entrvista katak, Kompaina LONPING durante ne’e servisu hamutuk ho MAP, buat barak maka sira produs ona, agora tama ba iha faze batar nian, batar ne’ebe maka agora dadauk kuda iha Natarbora ne’e batar local noi mutin batar ne’e ita nian batar rasik.
Nia esplika, distansia kuda batar nian maka batar ida ba batar ida ho distansia 30cm lina ida ba lina seluk maka 60cm no batar ida ne’e hatudu nia produsaun ne’ebe maka diak tebes no nia tahan mos reziztente tebes ba moras batar ninian, tanba ne’e maka ita koalia ho ou kompania LONPING/ Xina atu bele produs barak liu .
Cesar akresenta, treinamentu ne’e mos atu fo ba profesores no alunus sira atu hatene oinsa uza mekanizasaun ba kuda batar. Oras ne’e dadauk makina kuda batar, hamos du’ut no koileta batar nian mos iha ona, ne’e signifika katak ita tama ona iha agrikultura modernu nian atu nune’e bele hasae produsaun no ita moos bele halo ona Esportasaun ba rai liur tanba ita nia batar mos barak ona.
“Tanba ne’e maka lonping mai fo treinamentu ba profesores no estudante sira iha ne’e atu sira bele hala’o atividades sira tuir treinamentu ne’ebe maka iha hodi hare konaba diferente entre tradisional ho modernu.” Tenik
Cesar
Iha fatin hanesan Diretor Nasional Formasaun Teknika Agrikolab Hipolito da Costa Hatutan katak, Treinamentu ida ne’e MAP servisu hamutuk ho Governu Xina liu husi kompaina LON PING, konaba batar nian iha Natarbora, ida ne’e mos hanesan oportunidade ne’ebe diak ba MAP no mos Eskola Teknika Agrikola Natarbora, tanba fiar ne’ebe Ministeriu fo, oinsa atu dezenvolve teknolojia sira iha intituisaun Governu nian.
Treinamentu ne’e atu kapasita ita nia jovem sira konaba siensia agrikultura nian ba ita nia jerasaun foun atu bele preparadu hodi kontribui ba
Dezenvolvimentu iha setor Agrikultura, LONPING servisu hamutuk ho MAP iha tinan hira liu ba, sira mos iha programa barak tebes, laos iha batar deit maibe mos iha area seluk iha area agrikultura.
Kompania LONPING hili liu Natarbora hodi halo adaptasaun ba batar no aimanas, se karik hatudu rezultadu diak, entaun ba futuru sira mos sei habelar liu tan ba iha fatin seluk, atu nune’e ita nia komunidade sira bele implementa. Iha Natarbora oras ne’e dadauk sira kuda ona batar, 5 ate 15 hektares, atu halo teste adaptasaun durante tinan tolu iha Natarbora,udar Coore Area ba projetu batar nian.
“Tanba ne’e maka treinamentu ne’e envolve mos tekniku estensionista no grupu Agrikultor balu atu nune’e sira hatene uluk lai hafoin implementa iha fatin refere konaba batar nian. Formasaun ne’e importante tebes tanba ne’e husu ba formandu sira atu aproveita didiak oportunidade ne’e atu nune’e bele hetan esperiensia ne’ebe maka
nato’on iha area batar nian atu nune’e sira mos bele sai ajente transformador atu bele transforma fali ba ita nia komunidade sira”afirma Hipolito.
Iha oportunidade hanesan Diretor da Escola Teknika Agrikola Natarbora, Americo Pereira da Cruz hatutan katak, Prosesu treinamentu ba iha mekanizasaun total batar ne’e, nia formandu sira ne’ebe partisipa kompostu husi professor no estudante sira husi Eskola Teknika Agrikola Natarbora nian rasik, no mos estudante balun husi Eskola Teknika Agrikola Dotik no formasaun ne’e hala’o durante loron tolu nia laran hodi koalia konaba mekanizasaun total batar nian.
nato’on iha area batar nian atu nune’e sira mos bele sai ajente transformador atu bele transforma fali ba ita nia komunidade sira”afirma Hipolito.
Iha oportunidade hanesan Diretor da Escola Teknika Agrikola Natarbora, Americo Pereira da Cruz hatutan katak, Prosesu treinamentu ba iha mekanizasaun total batar ne’e, nia formandu sira ne’ebe partisipa kompostu husi professor no estudante sira husi Eskola Teknika Agrikola Natarbora nian rasik, no mos estudante balun husi Eskola Teknika Agrikola Dotik no formasaun ne’e hala’o durante loron tolu nia laran hodi koalia konaba mekanizasaun total batar nian.
Nia sublinha, Formasaun ida ne’e importante tebes ba estudante Eskola Teknika Agrikola sira tanba, eskola agrikultura lolos nia objetivu atu forma jerasaun foun sira atu hatene teknolojia ou tekniku atu oinsa utiliza makina sira hodi halo produsaun .
Agora dadauk iha teknolojia oi-oin ne’ebe maka ema estranjeiru sira mai fahe no hatudu iha ne’e, liu-liu iha area agrikultura tanba ne’e husu ba formandu sira atu aproveita halo didiak, atu nune’e wainhira sira fila, ita sei nafatin uza hodi hatutan ba ita nia jerasaun foun.
Entretantu Team Leader LONPING, Ma Chunxiang hateten katak sira eziste iha Timor hahu tinan 2008, durante ne’e sira produs ona aimanas no hare, no agora sira hare fila fali ba iha batar, projeitu ne’e ho durasaun tinan tolu.
Sira mos iha planu atu fo treinu ba estensionista atus ida durante tinan tolu nia laran, no sira sei introdus teknolojia konaba meksizasaun total ba batar, sira apresia tanba programa ne’e lao hetan suporta husi MAP, liu husi Eskola Teknika Agrikola Natarbora, espera katak ba oin sei hetan kolaborasaun diak ho Autoridade local, ETA Natarbora atu nune’e tinan tolu nia laran programa ne’e bele lao ho diak.
