Dili- Ministeriu Agrikultura no Peskas liu husi Diresaun Nasional Peskiza Estatistika Informasaun Geografika servisu hamutuk ho FAO hala’o enkontru konaba sensus Agrikultura iha teritoriu Timor-laran tomak, iha loron Kuarta (01/02) Salaun Ministeriu Agrikultura no Peskas (MAP) Comoro.
Tuir Ministru Agrikultura no Peskas Estanislau Aleixo da Silva hateten, sensus agrikultura iha ita nia rai laran tuir lolos atu halo iha tinan ida ne’e, maibéseidauk bele tanba eleisaun ne’e duni agora sei halo de’it sensus pilotu ida ba Munisipiu balun.
Estanislau Aleixo da Silvahatutan, depois rezultadu husi pilotu ida ne’e nian sei planeia sensus ne’ebé maka sei hala’o iha tinan 2018maibé ida ne’e Governu foun mak sei hala’o ho rezultadu pilotu ida ne’e sei rekomenda atu bele tau osan ba orsamentu ratifikativu ne’ebé maka Governu foun sei aprezenta ba Parlamentu.
“Hau hanoin sensus ne’e importante tebes, tanba to agora ita seidauk iha sensus konaba agrikultura ninian, ita presija hare ita nia dadaus ne’e didiak no lolos hodi bele hare ita nia ekonomia ne’e ba oin, ba seitór agrikultura ne’ebébele ajuda defini priporidade bazeia ba atividade konkretu ne’ebe maka hala’o iha kampu” katak Nia.
Tanba ne’e dadus hirak ne’e importante tebes atu itabele hatene katak iha Munisipiu iha ema nain hira maka ativu iha vida Agrikultor, iha feto hira no mane hira, hira maka sira nia vida ne’e dependente ba vida agrikultura no nia pursentu hira, ida ne’e hanesan totalmente ga parsialmente, aleinde halo to’os karik iha mós atividade ruma ne’ebé maka sira halohanesan atividade negosiu ho buat hirak ne’e importante tebes atu nune’e governu bele hare atu oinsa maka bele dezenvolve diak liu tan ita nia seitór importante iha vida ekonomia Agrikultura nian.
Iha fatin hanesan Diretór Nasional Peskiza Estatistika Informasaun Geografika, Claudino Ninas Navais hateten katak, bazeia ba servisu ne’ebé maka ita hala’o hamutuk ho Diresaun Jeral Estatistika Nasional, iha Ministeriu das Financas teknikamente sira mós sei apoiu ita tanba sira sente katak sensus agrikultura ne’e hola parte mós ho sira nia servisu.
Nia hatutan, Diresaun Jeral Estatistika Nasional mós sei tau ba iha sira nia planu, tanba ita mós aprezenta tiha ona ita nia roteiro (RoadMAP) ne’ebé servisu lobuk ida ita halo tiha ona iha tinan 2016, iha tinan 2017 ita sei iha konsultanbalun ne’ebé mai atu bele prepara hodi impleta iha pilotu ne’ebé maka sei hala’o iha tinan 2017 maibé sensus lolos ita sei hala’o ita tinan 2018.
Nia esplika, ita aprezenta tiha onaRoadMAP iha tinan kotuk no mós estimasaun orsamentu ne’ebe maka presija durante preparasaun to ita implementa lolos sensus agrikultura nian, konaba orsamentu ami kontaktu ho Diresaun Jeral Estatistika nianno sira mós preokupa ho ida ne’e no levanta tiha ona kazu ida ne’e ba Ministru se bele tau mós iha konsiderasaun ba orsamentu ne’ebé maka ita sei koloka ba sensus agrikultura ne’e.
Ba implementasaun pilotu agora dadauk ne’e parseirus FAO maka suporta maibé depois de implementasaun lolos ita presija iha orsamentu ne’ebé ita tau tiha ona iha ne’eba atu itabele uza hodi implementa.
Iha Road MAP ne’e mak defini atu halo preparasaun konaba estabelesimentu Estrutura bazeia ba esbosu Lei Rezulusaun de Governu. Estrutura ba implementasaun teknikamente ida ne’e maka ami propoin tanba dadus sensus nasional hirak ne’ebe maka sira rekolla partense ba estatistika nasional ne’ebe ita sei utiliza mós dadus ida ne’e.
