Manufahi-(18/05/23),  Ajensia Agriculture Inovation And Community (Ai-Com) servisu hamutuk ho Dirasaun Nasionál Peskiza e Estatistica (DNPE) fahe informasaun ba Agrikultór no Estensionista sira konaba utilizasaun herbisida no sistema agronomia produz foremungu lakole iha to’os no natar. Atividade ne’e hala’o iha iha Sentru peskiza Betano.

Xefe Departamentu Criasaun produsaun Inovosaun Teknolojia e pos-kolleta, Armandina Marҫal esplika katak, durante ne’e Peskizadór sira hala’o servisu hanesan halo adaptasaun agronomia, Conservasaun Agrikultura, protesaun dos plantas no haré mos foremungu lakole, agora tama ba iha Conservasaun Agríkultura, forenmungu lakole no mos herbisida.

Nia hatutan, durante ne’e peskizadór sira buka meius oinsa atu bele  hare problema sira ne’ebe mak akontese iha agrikultór sira nia to’os liu-liu mak problema ne’ebe iha  relasaun ho ai-horis ne’ebe maka sira halo peskiza ba, sira rezolve problema hirak ne’e  uza meius pratika agrikultura diak (PAD) agora hare fali ba  inovasaun teknolojia, durante ne’e  ajensia Ai-com hodi fasilita fundus no  servisu hamutuk hodi aplika ona inovasaun hirak ne’e.

Iha fatin hanesan Peskizador, Marcos Correia Vidal hateten, objetivu husi fahe infomasaun ne’e bazeia ba peskiza ne’ebe mak utiliza Herbisida no Sistema agronomia produz foremungo lakole iha agrikultór sira nia to’os, liu husi fahe informasaun ida ne’e atu kria hanoin hamutuk hodi utiliza herbisida ne’e ba oin, liu-liu ba futuru mai.

Nia informa, peskiza ne’ebe maka halo ho nia topiku Conservasaun Agrikultura no herbisida ne’e hahu iha tinan 2007 to agora, peskiza ne’e hahu iha tempu naruk nia laran ona, peskiza ne’e mos iha tratamentu fila rai kuda lehe rega herbisida. Maibe loron ohin transforma inovasaun teknolojia to’os nain sira liuliu prefere liu ba herbisida tanba impaktu husi lehe ba rai no produsaun hanesan rezultadu ida  ne’ebe maka  lansa  tiha ona,  informasaun ne’ebe maka ita hetan ona nia benefisiu ba ita nia produsaun.

“rezultadu peskiza ne’e ba agríkultór sira no importante  liu ba parte extensionista sira liuliu iha munisipiu Manufahi atu nune’e agrikutór  sira bele prepara rai no hamos batar du’ut tanba dadaun ne’e barak maka uza ona herbisida hamos batar du’ut maibe bazea ba realidade sira barak mak la hatene oinsa mak utiliza herbesida ho lolos, dala barak sira utiliza herbesida la tuir ho sistema nebe mak herbesida nian rasaik. Fiar katak liu husi atividade sira hanesan ne’e Komunidade Agrikultór sir a bele komprende ona atu uza herbisida refere.” Katak Marcos

Nune’e mos  Coordenador Ai-Com Luis Pereira esplika katak, programa Ai-com agora tama ona ba iha segundu faze, Primeiru faze Ai-com halo ona peskiza tinan 5 nia laran konaba inovasaun lubuk ida ne’ebe  maka balun agora dadaun implementa ona no balun mos kestaun tekniku tanba ne’e seidauk bele implementa.

“Ajensia Ai-Com interesante tebes atu apoiu peskiza ida ne’e atu hatudu katak agrikultór sira iha parte sul hatudu ona oinsa  prepara rai, la presiza tan atu lere ka atu fila ou satan iha tempu epoka segundu  difisil ba atu uza tratores atu fila tamba kondisaun rai ne’ebe mak bokon liu entaun ita uza herbesida oinsa mak rega hafoin kuda.” Katak Coordenador Ai-Com

Nia salienta, atividade sira hanesan ne’e iha Munisipio Bobonaro iha fatin balun sira aplika ona, maibe nafatin haree kuidadu, tanba ne’e peskizadór halo ona peskiza atu hatudu prova katak wainhira implementa ne’e karik iha  impktu negativu ruma ba rai, hein katak rezultadu husi peskiza ne’e sei hatudu rezultadu ne’ebe maka diak konaba aplikasaun herbisida. Canny