Dili- Projeitu Hasa’e Produtividade Agríkultura Sustentavel (HAPAS) halo enkontru hodi halo avaliasaun ba servisu tinan 2022 nian, avaliasaun ne’e marka mos prezensa husi Ministro Agríkultura e Pescas (MAP) Pedro dos Reis iha loron (12/01/22) Salaun Blue Ocean Area Branca.
Projeitu HAPAS ne’e rasik impementa ona iha tinan ne’en (6) resin hahu husi 16 Novembro tinan 2016 to’o 10 Janeiru tinan 2023. Hanesan tinan tinan HAPAS konvoka reuniaun annual ba avaliasaun servisu HAPAS nian durante tinan ida nia laran, termu progressu ne’ebe atinji ona no dezafiu saida maka enfrenta atu nune’e bele hadia diak liu tan iha tinan foun.
Iha entrevista Diretora Projetu SAPIP Maria Odete do Céu Guterres esplika katak, Objetivu husi enkontru ne’e atu halo avaliasaun ba atividade hirak ne’ebe maka halo tiha ona iha tinan 2016 to agora. Avaliasaun ida ne’e hare liu ba ezekusaun tinan 2022 nian, enkontru ne’e marka mos prezensa hosi Ministru no Diretór Jerail sira ne’ebe iha komponente ligadu ho sira nia Dirasun Geral, atu halo avaliasaun hodi identifika Lakunas ne’ebe ita infrenta no oinsa maka ita ezekuta osan ne’e tuir durasaun projetu. Projetu ne’e sei remata 2024 ne’eduni ita presiza hare saida maka ita bele halo atu nue’e iha tinan 2023 ne’e ita bele ezekuta ho diak.
“Ita hatene katak durante implementasaun projetu iha tinan 2 liu ba kotuk hanesan iha 2021 hetan impedementu husi Covid 19 no be sae. Iha 2022 ita tenta aselera implementasaun tuir nia orariu ne’ebe maka determinadu tanba ne’e maka ita hanoin katak iha tinan 2024 hotu, entaun tinan 2023 ne’e ita bele edentifika saida maka ita tenki aselera atu nune’e benefisario sira bele asesu ba atividades projetu ne’e. “ Tenik Diretora projetu
Nia informa grupo ne’e 100% establesidu ona maibe ita presiza fo tan treinamentu ba sira, tanba ne’e maka ohin ho prezensa Diretór Jerail sira nian, ita identifika ona tipu de treinamentu saida maka ita presiza atu fo nafatin treino ba sira atu oinsa mantein sustentabilidade projetu ne’e, kuando ita estabelese ona grupo, ita tenke hanoin katak aban bainrua sira mantein nafatin sustentabilidade projeitu ne’e. sira presiza hetan treinamentu barak atu nune’e sira iha skiil ou abilidade hodi halao nafatin sira nia atividade wainhira projeitu ne’e hotu.
Nia dehan, Ministériu nafatin servisu hamutuk ho Ajensia Internasionail no Parseiru Dezenvolvimentu sira tanba ne’e maka ita sempre halo monitorizasaun no avaliasaun karik ida ne’ebe maka hamrik mesak ona sira tenke kontinua, ita mos tenke halo politika ida atu sira mos labele dependente ba Governu maibe sira tenke indenpendete wainhira sira simu ona orsamentu atu sira dezenvolve sira nia an rasik.
Iha fatin hanesan Offisial Fundus Kiik Projetu HAPAS, Humbertu Moniz esplika katak, atividade ne’ebe maka projetu HAPAS halo liga ba komponente sira maka hanesan Post Teknolojia no Fundus ba grupo agrikultor sira ba produsaun nian.
“Proposta ba post kolleta hamutuk 224 maka ita halo ona pagamentu ba post teknolojia ita distribui ona no proposta sira ne’ebe maka agora dadaun pendente hela iha PMU maka husi munisipiu Ainaro 56 no Ermera 22, proposta sira ne’e maka iha tempu badak ita sei halo tan distribusaun ba ekipamentu sira ne’e. Proposta produsaun nian faze 1 atinzi ona proposta 547 falta 3 para kompleta 550 atu nune’e atinzi tarjetu projetu nian no ne’e ita halo pagamentu hotu ona Tinan 2023, Porgrama Sapip la hamosu tan grupu foun ita kontinua deit grupo ne’ebe eziste ona hamutuk 550.” Nia informa
Nune’e mos Koordenador Treinamentu Eskola Kampo Agrikóla Projeto HAPAS Marcelino Amaral sublinha katak, responsavel ba treinamentu nian liga ba ekola kampo agrikola, molok atu ba iha faze treinamentu uluk nanain husi parte eskola kampu nian sei halo koordenasaun ho diresaun hotu iha MAP Kada diresaun hotu sei halo kolaborasaun no servisu hamutuk hodi hare modul treinamentu sira hotu ne’ebe maka prepara husi ministeriu.
Nia informa, projetu HAPAS ne’e wainhira atu halo treinamentu grupo agrikultor sira ne’ebe maka ita establese ona iha munisipiu 7, parte husi HAPAS nian sei halo koordenasaun deit maibe implentasaun ka treinamentu husi diresaun agrikultura munisipiu ninian maka sei implementa diretamente maibe karik husi diresaun agrikultura munisipiu presiza duni tekniku husi nasional ami sei koordena ho MAP ou diresaun nasionál atu bele fasilita treinamentu liga ba atividade saida maka husi grupo benefisiariu sira presiza tuir proposta. (Rozer Lopes)
