Irrigasaun Kay Rala Xanana Gusmão Zumalai Hetan Estragus Husi Inundasaun

Estrela inativaEstrela inativaEstrela inativaEstrela inativaEstrela inativa
 

Fotografia/Reno Rafina Lopes/INFO-MAP

Zumalai- Kanal Irigasaun Kay Rala Xanana Gusmão iha aldea Oebaba suku Raimea postu adminitarativu Zumulai Municipiu Covalima, ne’ebe mak oferese be’e ba natar hektares atus lima hetan estragus husi mota bo'ot impaktu husi udan bo'ot.

Neduni komunidade husi suku refere husu ba guvernu liu husi Ministeriu Agrikultura atu atende lalais probelema ne’ebe mak sira hasoru tanba agora dadaun tempu ona kumunidade iha area refere komesa atu halai natar.

Tuir Chefe aldeia Raimea, David Ferreira hateten liu husi via telemovel iha loron Tersa-feira (15/1) katak, nu’udar lider komunitario nia hakarak hato’o ba Governu atu hare lalais Irrigasaun Kay Rala Xanana Gusmão ne’ebe hetan estragus husi inundasaun uduan bo’ot ne’ebe akontese iha loron hirak liu ba.

Nia informa udan bo’ot ne’ebe akontese halo mota sobu irrigasaun ne’ebe sai hanesan ameasa bo’ot ba komunidade nia natar total hektares 500 ne’ebe irigasaun ne’e fornese be’e, tinan ida ne’e sira labele halo Natar tanba problema ho irrigasaun ne’e rasik, ne’e duni sira husu ba MAP atu rezolve lalais irigasaun ne’e tanba agora ne’e tempo ona atu halo natar.

“tinan ida ne’e ami labele halo natar no tinan oin mai mos ami labele halo tanba bareira husi irrigasaun monu no halai hotu, agora dadaun ami komunidade ne’ebe halo natar iha inisiativa rasik hodi taka lori rai henek ho material manual.”lamenta David

Iha fatin hanesan Prezidente Assosiasaun Oebaba Guilherme De deus, hakarak hato’o ba Diresaun Nasional Irrigasaun MAP atu fo apoiu emerjensia iha tempo badak, tanba kanal irrigasaun Kay Rala Xanana Gusmão hetan estragus tebes husi inundasaun ne’ebe maka akontese iha loron hirak liu ba.

Fotografia/Domingos Braganca

“Agora dadaun komundade sira lori material manual taka hela irigasaun ne’ebe sobu husi udan bo’ot, ami nia kibit no forsa la to’o tanba ne’e ami husu ba Estado bele ajuda no apoiu ami hanesan equipamento loder ou eskapator hodi suru rai henek ne’ebe taka hela kanal irigasaun.” (ejiji Guilherme)

Nune’e mos, Administradór Postu Administrativu Zumalai, Santiago Barreto heteten, nudar Administrador nia preokupasaun komunidade sira simu no senti ejijensia husi komunidade sira nian, ne’e duni hakarak hato’o ba Nasional oinsa maka bele fo apoiu urjenti ba problema ne’e, tanba agora dadaun tempu ba komunidade sira atu halo natar.

Hatan ba preokupasaun ne’e Diretor Nasional Irrigasaun, Martinho Laurentinho Soares iha nia kna'ar fatin Comoro hateten katak, iha semana kotuk sira iha inkontro ida ho Diretor Jeral no sira hasoru diretamente ona Ministro Agrikultura no Peskas, sira mos prepara ona pedidu balun hodi hato’o ba Ministru atu bele hato’o ba iha konselhu Ministru karik bele aprova osan ruma hodi bele aloka orsamentu emerjensia atu bele atende lalais ba Irrigasaun sira hanesan Irrigasaun Kay Rala Xanana Gusmão, Irrigasaun Bluto, Irrigasaun Uatolari inklui irrigassaun Moleana.

“Ami aprezenta hotu ona ba Ministru hodi nune’e ita bele atende irigasaun ne’ebe agorta dadaun hetan afeita ka sobu husi mota, kestaun tanba osa la iha , mina mos la iha, ita atu haruka operador sira atu ba iha ne’e ba presija han, konaba makina sira ne’ebe atu ba halo operasaun iha kampo desde tinan uluk kedas ami fo hanoin ami presija osan atu halo manutensaun ba makina sira ne’e tanba makina sira ne’e escavador, tronton ne’ebe tula ita nia makina sira ne’e ba mai at hotu ona.”Diretor Martinho klarifika

Nia esplika, ita la iha makina tau iha por Distrito, ita nia eskavador 5, no konsentra iha Gudang Metinaro neduni kuando tempo udan iha ne’ebe maka presija ita tenke tula ba, agora ita atu tula ba ne’e maka kestaun ida mak kareta tronton ne’e rua deit kareta tronton refere hola iha tinan 2009-2010 kareta tronton refere agora at hotu ona , durante ne’e diresaun tau osan ba proposta hodi halo manutensaun ba kareta sira ne’e maibe osan la iha . Ita nia makina sira ne’e agora kondisaun att hotu ona atu halo manutensaun deit mos osan la iha no makina sira ne’e mos tuan hotu tanba kuaze tinan sanulu resin, no agora dadaun mos ita la iha konbustibel. Problema hirak ne’e ami hato’o ona ba iha Ministru MAP atu nune’e Ministru MAP bele hato’o iha konselhu Ministru hodi nune’e Konselhu Ministru bele aprova pedidu refere, karik konselhu Ministru aprova osan entaun ami bele halo esforsu hodi bele atende iha tenpu badak.

Parseiru ho

© 2023 Ministeriu Agrikultura no Peskas. All Rights Reserved. Designed by IT MAP

Search

Login